‘Eerste hulp bij katholieke begrippen’

De Rooms-Katholieke Kerk kent een ware schat aan begrippen. Maar omdat het katholicisme in de moderne geseculariseerde samenleving steeds onzichtbaarder wordt, raakt langzamerhand de katholieke woordenschat in vergetelheid. Een gevolg daarvan is dat bepaalde aanduidingen onjuist worden weergegeven of geïnterpreteerd. Tegen die achtergrond publiceerden Eric van den Berg, Frank Bosman en Peter van Zoest daarom in 2012 Het Geel-Witte Boekje. De ondertitel luidde: Eerste hulp bij katholieke begrippen. Daarbij hadden ze vooral mediaprofessionals voor ogen in de hoop dat zij het overzicht zouden raadplegen om te voorkomen dat ze de paus een mis laten ‘voordragen’ of in een interview de aartsbisschop van Utrecht als ‘meneer’ zouden aanspreken. “Het boekje was populairder dan we durfden hopen en vond bij een veel breder publiek aftrek dan bij de doelgroep waar we ons aanvankelijk op richtten”, noteren de samenstellers in de inleiding van hun in april 2019 verschenen tweede herziene en sterk uitgebreide druk met de nieuwe titel: Eerste hulp bij katholieke begrippen. “Veel méér mensen zijn kennelijk geïnteresseerd in het volstrekt eigen idioom van de katholieke kerk. Dat bleek onder andere uit de vele suggesties voor aanvullingen die we kregen. Zelf kwamen we ook tal van begrippen op het spoor die eigenlijk nog uitgelegd moesten worden.” Het aantal lemma’s van het 192 pagina’s tellende boek (uitgegeven door Berne Media, Heeswijk) is ruim verdubbeld tot achthonderd. De nieuwe versie richt zich op iedereen die het katholieke jargon beter wil begrijpen. Zoals de titel al aangeeft dient de uitgave om ‘eerste hulp’ te verlenen wanneer de lezer wordt geconfronteerd met termen die onduidelijk zijn of voor niet-ingewijden nagenoeg abacadabra. Ze worden dus niet tot in de kleinste details uitgelegd. “We hebben ook niet de pretentie een complete katholieke begrippenlijst te presenteren”, aldus het drietal. “Binnen de beperkte opzet moesten we uiteraard weer keuzes maken om het project niet uit de hand te laten lopen. Deze nieuwe editie heeft evenals Het Geel-Witte Boekje bijvoorbeeld geen namen van heiligen, boektitels, onderscheidingen en gezangen (uitzonderingen daargelaten) als trefwoorden opgenomen. Niettemin menen wij een evenwichtige selectie te hebben verzameld. Opnieuw is bij een aantal begrippen aangegeven hoe ze worden verhaspeld. Voorbeelden verduidelijken hier en daar het gebruik ervan. In veel gevallen is de herkomst aangegeven door middel van een verwijzing naar het Grieks, Latijn of een andere taal. De ondertitel van de eerste uitgave is de titel van de nieuwe geworden, zodat er geen misverstand ontstaat waar het om draait: ‘Eerste hulp bij katholieke begrippen’!”